Αρχαιολογικός χώρος Ηφαιστίας

Η Ηφαιστία, βόρεια του κόλπου του Πουρνιά, αποτελούσε κατά τους ιστορικούς χρόνους τη δεύτερη σημαντικότερη πόλη της Λήμνου. Ανασκαφές τεκμηριώνουν τη συνεχή κατοίκηση στην περιοχή από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού μέχρι και τους Βυζαντινούς χρόνους. Το σημαντικότερο μνημείο της αρχαίας πόλης της Ηφαιστίας που συνδέεται άμεσα με την εγκατάσταση των Αθηναίων στο νησί είναι το αρχαίο θέατρο. Τα βασικά στοιχεία του είναι η ορχήστρα, η σκηνή, το κοίλο και οι πάροδοι. Η ανέγερσή του περιλαμβάνει πέντε οικοδομικές φάσεις. Επιπλέον, μέσα στα όρια της αρχαίας πόλης της Ηφαιστίας, υπάρχει Ιερό, αφιερωμένο στη Μεγάλη Θεά. τα οικοδομικά λείψανα του κεντρικού συγκροτήματος σώζονται σε δύο επίπεδα: το χαμηλότερο, στα δυτικά, και το υψηλότερο, στα ανατολικά. Από αυτούς, ο κεντρικός είχε στις δύο πλευρές του θρανία, πάνω στα οποία βρέθηκαν, μαζί με τα αναθήματα, τμήματα του λατρευτικού αγάλματος γυναικείας θεότητας, η οποία ταυτίζεται με τη Μεγάλη Θεά Λήμνο.