Ελαιοτριβείο – Μουσείο Βρανά

Το Ελαιοτριβείο – Μουσείο Βρανά βρίσκεται στον Παπάδο της Γέρας και αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα βιομηχανικά μνημεία της Λέσβου, συνδεδεμένο άρρηκτα με την ιστορία της ελαιουργίας του νησιού. Χτίστηκε το 1887 από τον Νικόλαο Βρανά, παππού του Νομπελίστα ποιητή Οδυσσέα Ελύτη, και υπήρξε ένα από τα πρώτα ατμοκίνητα ελαιοτριβεία του Αιγαίου, λειτουργώντας για περίπου ενενήντα χρόνια. Η περιοχή της Γέρας, με τη μακραίωνη ελαιοκομική παράδοση, αποτέλεσε το φυσικό περιβάλλον για την ανάπτυξή του. Μετά την παύση της λειτουργίας του, το ερειπωμένο συγκρότημα αποκαταστάθηκε με πρωτοβουλία της Πολιτιστικής Εταιρείας «Αρχιπέλαγος», υπό την προεδρία του σκηνοθέτη Νίκου Κούνδουρου, και από το 2009 λειτουργεί ως μουσείο. Σήμερα, το Μουσείο Βρανά αναδεικνύει την εξέλιξη της ελαιοπαραγωγής στη Λέσβο και τη σημασία της για την κοινωνική και οικονομική ζωή του νησιού, συνδέοντας την τοπική βιομηχανική κληρονομιά με την πολιτιστική ταυτότητα της Γέρας.