Όρος Άμπελος (ή Καρβούνης)

Το όρος Άμπελος, γνωστό και ως «Καρβούνης», εκτείνεται στο κεντρικό και ανατολικό τμήμα της Σάμου και πήρε το όνομά του από τις εκτεταμένες αμπελοκαλλιέργειες σε αναβαθμίδες που χαρακτήριζαν την περιοχή. Η ψηλότερη κορυφή είναι ο Προφήτης Ηλίας, με υψόμετρο 1.153 μ., όπου βρίσκεται και το ομώνυμο εκκλησάκι. Το βουνό διαθέτει ήπιες πλαγιές και οροπέδια, και λίγες βραχώδεις περιοχές στις κορυφογραμμές ενώ η πρόσβαση στην κορυφή είναι δυνατή και οδικώς. Κυριαρχούν τα πευκοδάση, με τραχεία πεύκη στις χαμηλότερες περιοχές και μαύρη πεύκη ψηλότερα, ένα σπάνιο είδος ξυλείας σημαντικο στη ναυπηγική, που καλύπτει ποσοστό 15% της δασικής έκτασης του νησιού. Συναντώνται επίσης κυπαρίσσια, βελανιδιές, καστανιές, πλατάνια, λεύκες, καθώς και καρποφόρα δέντρα όπως καρυδιές, μηλιές, αχλαδιές και κερασιές. Η χλωρίδα εμπλουτίζεται με πλήθος αρωματικών φυτών και βοτάνων – θρούμπι, ρίγανη, θυμάρι, αλιφασκιά, τσάι του βουνού – αλλά και με ιδιαίτερα είδη, όπως η άγρια ορχιδέα της Σάμου και ο κρόκος. Το βουνό φημίζεται και για τα άγρια βρώσιμα μανιτάρια του «μανίτες», που απαντώνται σε διάφορες ποικιλίες, όπως κουμαρένιες, αρκένιες, σιλβομανίτες και πιπερένιες. Ένα μεγάλο τμήμα της Αμπέλου έχει ενταχθεί στο δίκτυο προστατευόμενων περιοχών NATURA 2000, αναδεικνύοντας τη σημασία του για τη βιοποικιλότητα της Σάμου.