Καπνεργοστάσια

Τα Καπνεργοστάσια της Σάμου αποτελούν ένα σημαντικό κεφάλαιο της βιομηχανικής και κοινωνικής ιστορίας του νησιού, συνδεδεμένο με τη μετάβαση από την αγροτική στην αστική οικονομία κατά τον 19ο και τις αρχές του 20ού αιώνα. Η καλλιέργεια του καπνού γνώρισε άνθηση μετά την καταστροφή των αμπελιών από τη φυλλοξήρα στα τέλη του 19ου αιώνα, οδηγώντας στην ίδρυση των πρώτων εργαστηρίων και εργοστασίων επεξεργασίας και παραγωγής καπνικών προϊόντων. Πρωτοπόρος υπήρξε ο Αλέξανδρος Πασχάλης, ο οποίος το 1900 ίδρυσε στο Βαθύ το πρώτο καπνεργοστάσιο της Σάμου, γνωστό για τα σιγαρέτα La Verite που εξάγονταν διεθνώς. Σημαντική παρουσία είχε και η εταιρεία M.C. Carathanasis & Co, με παραγωγή τσιγάρων ανατολικού τύπου και εξαγωγές έως και στην Κίνα, καθώς και παράρτημα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η άνθηση της καπνοβιομηχανίας ενίσχυσε τη διαμόρφωση ενός νέου αστικού στρώματος εμπόρων και βιοτεχνών, ενώ παράλληλα οδήγησε και στην οργάνωση των πρώτων σωματείων εργατών, όπως η “Ένωσις Σιγαροποιών η Ομόνοια” το 1903. Τα εναπομείναντα κτίρια των παλαιών καπνεργοστασίων, διάσπαρτα στο Καρλόβασι και το Βαθύ, μαρτυρούν μέχρι σήμερα μια εποχή ακμής, εξωστρέφειας και βιοτεχνικής δημιουργίας που σημάδεψε τη νεότερη ιστορία της Σάμου.