Μετόχι Μονής Καρακάλλου

Στο βορειοδυτικό τμήμα του Αγίου Ευστρατίου, κοντά στο Μετόχι της Μεγίστης Λαύρας, βρίσκεται το δεύτερο μεγαλύτερο μετόχι του νησιού, αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος και υπαγόμενο στη Μονή Καρακάλλου του Αγίου Όρους. Χτισμένο στην κορυφή λόφου τον 17ο αιώνα, προσέφερε εποπτεία στη θάλασσα και ασφάλεια από πειρατικές επιδρομές. Τοπωνύμιο και θέση του χάρισαν την ονομασία «Φωτεινού». Η συμβολή του στην τοπική κοινωνία υπήρξε σημαντική, όπως αποδεικνύουν έγγραφα για αγοραπωλησίες, ανταλλαγές και αφιερώσεις κατοίκων, που περιλάμβαναν γη, οικίες, ζώα και καρποφόρα δέντρα. Μετά τον σεισμό του 1968 εγκαταλείφθηκε, αλλά σώζονται τμήματα θεμελίωσης, πύλης, πλακόστρωτου και βοηθητικών κτισμάτων. Ο ναΐσκος, μονόκλιτη βασιλική με κόγχη και κεραμοσκεπή στέγη, φέρει κτητορική επιγραφή στη δυτική όψη. Στο εσωτερικό του ξεχωρίζει το ξυλόγλυπτο τέμπλο με διακόσμηση που παραπέμπει σε μπαρόκ, ροκοκό και νεοκλασικά στοιχεία. Παρά την εγκατάλειψη, ο δεσμός της Μονής Καρακάλλου με τον Άγιο Ευστράτιο παραμένει ζωντανός.