Ναός Φαναίου Απόλλωνος Κάτω Φανών

Στην Κάτω Φανά, επάνω σε χαμηλό λόφο, σώζονται λείψανα από το Ιερό του Φαναίου Απόλλωνα, στον ίδιο χώρο που, σήμερα, βρίσκεται το μικρό εκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων. Ο χαρακτηρισμός "Φαναίος" οφείλεται στο γεγονός ότι εκεί φανερώθηκε στη Λητώ ο τόπος γέννησης του Απόλλωνα, η Δήλος. Γι' αυτό, άλλωστε, και θεωρείται ως το «Δήλιον της Χίου». Το ιερό του Φαναίου Απόλλωνα ήταν σημαντικό, όχι μόνο για τη Χίο αλλά και για την Ιωνία, γενικότερα. Η φήμη του έφτανε ως την Αίγυπτο, όπως φαίνεται, κυρίως, από τη σειρά των αιγυπτιακών σκαραβαίων, που βρέθηκαν κατά την ανασκαφική έρευνα. Σήμερα, στον αρχαιολογικό χώρο σώζονται λείψανα του αρχαϊκού ναού και του περιβόλου του, αρχιτεκτονικά μέλη που επαναχρησιμοποιήθηκαν σε μεταγενέστερες οικοδομικές φάσεις καθώς και λείψανα της παλαιοχριστιανικής βασιλικής.