Αγροτικά κτίσματα και ποιμνιοστάσια

Στον Άγιο Ευστράτιο, η ζωή οργανωνόταν γύρω από έναν διπλό τύπο εγκατάστασης. Οι οικογένειες διέμεναν στον κεντρικό οικισμό, όπου είχαν την κύρια κατοικία τους, αλλά, παράλληλα, διατηρούσαν και μια δεύτερη εγκατάσταση στην ύπαιθρο, το λεγόμενο 'καλύβι", όπου επικεντρωνόταν η αγροτική και κτηνοτροφική δραστηριότητα. Τα καλύβια ήταν απλά μονόχωρα κτίσματα με παραλληλόγραμμη κάτοψη, μικρά στενόμακρα ανοίγματα και επίπεδες στέγες (δώματα). Οι διαστάσεις τους κυμαίνονταν από 3–4 μέτρα πλάτος και 6–8 μέτρα μήκος, με ύψος έως 3 μέτρα. Εκεί, στεγαζόταν η οικογένεια, αποθηκευόταν η σοδειά και παρασκευάζονταν γαλακτοκομικά προϊόντα. Γύρω τους υπήρχαν μάντρες, αλώνια και βοηθητικές κατασκευές. Στα βουνά συναντώνται μαντριά ή «ντάμια» από ξερολιθιά, συχνά ενσωματωμένα σε φυσικούς βράχους ή σπηλιές. Παρότι οι εγκαταστάσεις αυτές εγκαταλείφθηκαν τη δεκαετία του '60–'70, τα απομεινάρια τους εξακολουθούν να μαρτυρούν την αγροτική παράδοση του νησιού.