Φούρνος Μαρμαρέλλη – Χατζηκωνσταντή

Ο πρώην φούρνος Μαρμαρέλλη – Χατζηκωνσταντή στο χωριό Μεσαγρός της Λέσβου αποτελεί χαρακτηριστικό μνημείο παραγωγής και εμπορίου του 20ού αιώνα. Ιδρύθηκε μετά τη μικρασιατική καταστροφή του 1922 από τον Σωκράτη Χατζηκωνσταντή, γνωστό και ως Μαρμαρέλλη, και λειτούργησε έως τα τέλη της δεκαετίας του 1970. Πρόκειται για ισόγειο πέτρινο κτίσμα 65 τ.μ. με δύο διακριτούς χώρους: τον κύριο χώρο του φούρνου όπου γινόταν η πώληση του ψωμιού και το υπερυψωμένο πατάρι όπου πραγματοποιούνταν το ζύμωμα. Στον βόρειο τοίχο του διασώζεται τοιχογραφία του Θεόφιλου (1929–1932), που αφηγείται σε τρεις ζώνες την ιστορία του ψωμιού και πλαισιώνεται από φυτικά μοτίβα, πουλιά και διακοσμητικά σχέδια. Το κτίριο περιήλθε στο Υπουργείο Πολιτισμού το 1984, οπότε ξεκίνησαν εργασίες αποκατάστασης και συντήρησης, και από το 1990 λειτουργεί ως επισκέψιμος χώρος, παρουσιάζοντας σκεύη και αντικείμενα αρτοποιίας και αναδεικνύοντας τη σχέση της λαϊκής τέχνης με την καθημερινή ζωή του τόπου.